Köy Enstitülerinin Kuruluş Yıl Dönümü Kutlanıyor

Köy Enstitüleri’nin 82. kuruluş yıldönümünde Yeni Kuşak Köy Enstitüler Derneği Eskişehir Şube Başkanı Ayhan Türkseven ve üyeleri CHP Eskişehir Milletvekilleri Utku Çakırözer ve Jale Nur Süllü ile birlikte CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu ziyaret etti.

Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Eskişehir Şubesi Onursal Başkanı İlyas Küçükcan Köy Enstitülerinin kuruluş yıl dönümü ile ilgili olarak bir basın açıklaması yaptı. Yapılan açıklamada;

“Ülkemizin çağdaş uygarlığa ulaşma hedefinde önemli bir aşama olan Köy Enstitüleri’nin kuruluşunun 82. yılında katılımcıları ve kamuoyunu saygıyla selamlıyorum.

Kapatılışlarının üzerinden 68 yıl geçmesine karşın adı geçen kurumlar toplumsal gündemdeki başçıllığını sürdürüyorlar. Yoğunlaşarak büyüyen bu yaygın özlemin arka planında, çağcıl niteliğinden uzaklaştırılan eğitimimizin açmazlarından ve yanlış uygulamalardan doğan kaygıların yattığı anlaşılıyor.

17 Nisan 1940 tarihinde yürürlüğe giren 3803 sayılı “Köy Enstitüleri Kuruluş Yasası”, “köy öğretmeni ve köye gerekli meslek erbabını yetiştirmek” sözleriyle başlar.

Dönemin unutulmaz Milli Eğitim Bakanı Hasan-Âli Yücel’in “Biz, böylece yurdumuzun dağlarında, ovalarında, kırlarında kendi kendine açıp solan çiçekler bırakmayacağız” değerlendirmesi bağlamında her ne kadar kırsal okullaşmayla ilköğrenimin temel hedef olduğu vurgulanmak isteniyorsa da oluşumun özünde Yüce Atatürk’ün “Yedi asırdır cihanın uzak diyarlarına göndererek kanlarını akıttığımız, kemiklerini yaban ellerinde bıraktığımız, emeklerini israf eylediğimiz” sözleriyle tanımlamaya başladığı ve o tarihte ülke nüfusunun yaklaşık %80’ini oluşturan köylü kitlesini kapsadığı görülecektir.

Hemen belirtelim ki bu bir köy-kent ayırımı projesi değildi. Köy Enstitülerinin kurucusu, kuramcısı ve baş uygulayıcısı İsmail Hakkı Tonguç’un “Gerçek ulusal birlik, köyleri de şehirlerinin düzeyine yükseltilmiş ülkelerde oluşur” söyleminin hayata yansıtılması dileğiydi.

Ne var ki sözkonusu kitlenin uzun geçmişe dayalı eğitim, sağlık, beslenme, barınma ve üretim ilişkileri gibi temel sorunları, ivedi ve kalıcı çözümler bekliyordu.

Görülüyor ki Köy Enstitüleri geciktirilemeyecek durumdaki toplumsal gereksinimlerden doğmuştur. O nedenle de çok işlevsel olmuşlardır. Onları yaratan düşüncenin temelinde gençlerimizin yetenek ve kişiliklerinin geliştirilmesi doğrultulu olarak ulusal yararlar, evrensel değerler ve eğitbilimsel ilkeler vardır. Planlama, programlandırma, uygulama ve yönetim açısından çok başarılı olmuşlardır. Ülkemize nicel ve nitel açıdan büyük değerler kazandırmış; başarıları uluslararası düzeyde örnek alınmıştır.

Değinilen özellikleriyle onlar tamamen bize özgüdürler ve hiçbir ülkeden örnek alınmamışlardır. Onları başka ülkelere, akımlara ve kişilere bağlama çabalarının da bilimsellik ve gerçeklik açısından hiçbir dayanağı ve değeri yoktur.

Köy Enstitüleri işlevini tamamlamadan siyasi kökenli tercihlerle kapatılmışlardır. Bu yanlış kararın ülkemiz açısından ne denli zararlı sonuçlara yol açtığı ise günümüzde daha net gözlemlenmektedir.

Köy Enstitülerinin kapatılışını ise sosyal medyada ve kimi yayınlarda belirtildiği gibi bir ya da birkaç ağanın; etkili bazı grup ve zümrenin isteği doğrultusunda gerçekleştirilmiş sıradan bir olay olarak görmek ve göstermek gerçeğe uygun düşmemektedir.

Köy Enstitülerine emeği geçmiş ve aramızdan ayrılmış eğitim büyüklerimizin anıları önünde saygıyla eğilirken yaşayanlara da sağlıklar diliyorum.”

Tepebaşı Belediyesi ve Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği tarafından, Köy Enstitüleri’nin 82. kuruluş yıl dönümü kutlanacak. Etkinlikler kapsamında İlyas Küçükcan Kütüphanesi’nin açılışı da yapılacak.

Etkinlikler çerçevesinde ilk olarak 16 Nisan Cumartesi günü saat 12.00’de Hasan Âli Yücel Belde Evi girişinde hazırlanan İlyas Küçükcan Kütüphanesi’nin açılışı gerçekleştirilecek.

Açılışın ardından saat 13.30’da yapımcılığını ve yönetmenliğini Çağatay Taşkın Yamen’in üstlendiği “Son Enstitülüler” adlı belgeselin gösterimi Zübeyde Hanım Kültür Merkezi’nde olacak. Ayrıca moderatörlüğünü Ayhan Türkseven’in yapacağı “Kuruluşunun 82. Yılında Köy Enstitüleri ve Eğitimimiz” adlı söyleşiye Deniz Zeyrek, Musatafa Gazalcı ve İlyas Küçükcan konuşmacı olarak katılacak. Zübeyde Hanım Kültür Merkezi’ndeki program kitap imza etkinliği ile sona erecek.

Öte yandan etkinlikler kapsamında 17 Nisan Pazar günü saat 12.30’da ise Vilayet Meydanı’nda bulunan Atatürk Anıtı’na çelenk sunulacak.